Nadat Martin Germeau de politieke vertegenwoordigers had voorgesteld, was het tijd voor een eerste discussieronde, zodat de sprekers hun eerste reacties konden delen over het initiatief van IKEA, het memorandum of de getuigenissen die zonet gedeeld werden.

Marie Jacqmin (Les Engagés) nam als eerste het woord. Ze legde uit dat binnen haar politieke partij ondertussen al enkele jaren een werkgroep actief is rond het thema eenoudergezinnen. Ze benadrukte dat toegang tot huisvesting een van de grootste aandachtspunten van de werkgroep was, omdat er heel wat gevallen zijn waarbij eenoudergezinnen gediscrimineerd worden door eigenaars. Ze gaf aan dat ze graag steunmaatregelen (voor het aankopen of huren) wilde opzetten voor de gezinnen in kwestie. Ze hamerde op het feit dat het belangrijk is meer sociale woningen te creëren en dat eenoudergezinnen het recht moeten hebben om met meerdere mensen een woning te huren. Ze vermeldde ook dat de individualisering van de rechten al sinds 2019 op het programma van Les Engagés staat.

Christine Mauel (MR) vertelde op haar beurt dat ze twaalf jaar lang in de sector van de sociale huisvesting heeft gewerkt en de huisvestingsproblemen die deze avond werden aangehaald maar al te goed kent. Ze heeft de standpunten van haar politieke partij over het thema gedeeld, en dan met name omtrent de verdediging van de belangen van werkenden. Ze meent dat hun werk naar waarde moet worden geschat en is daarom een voorstander van een belastingverlaging op het loon, om het dagelijks leven van de mensen te verlichten. Ze zei dat ze heel wat voorstellen in het memorandum ondersteunde, zoals de toegang tot huisvesting, een regulering van de huurprijzen ... Ze staat echter niet achter de negatieve houding tegenover eigenaars en benadrukte dat niet alle eigenaars meerdere eigendommen hebben. Ze is tegen volledig gratis oplossingen omdat niets volgens haar gratis is. Iemand moet altijd de rekening betalen. Ze bedankte IKEA en het project, dat ongetwijfeld ook een impact heeft op de eenoudermedewerkers binnen de onderneming.

Hélène Ryckmans (Ecolo) haalde aan dat het belangrijk is om bedrijven te betrekken bij een proces van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze vertelde dat ze zich al lang inzet voor eenoudergezinnen en dat de gelijkheid tussen mannen en vrouwen een prioriteit is voor haar politieke partij.

Haar partij wil de rechten van vrouwen (waar het recht op huisvesting integraal deel van uitmaakt) versterken en rechten die niet altijd worden uitgeoefend, automatisch toekennen. Sommige rechten worden immers niet uitgeoefend omdat ze niet actief opgevolgd worden, ongekend zijn of omdat de procedures te ingewikkeld zijn. Door te ijveren voor een automatische toepassing van rechten wil Ecolo vrouwen meer autonomie geven. Die strijd is nauw verbonden met die voor eenoudergezinnen, omdat de meeste eenoudergezinnen uit vrouwen bestaan. Deze vrouwen krijgen te maken met verschillende vormen van discriminatie (toegang tot werk, opleiding ...). Ook noodopvang is heel belangrijk voor de volksvertegenwoordigster.

reacties

Christine V. reageerde als eerste en beklemtoonde het feit dat het memorandum enkel de allerhoogste prioriteiten behelst. Ze wees erop dat bepaalde maatregelen situaties weerspiegelden die sterker aanwezig waren in het ene gewest dan in het andere. Het memorandum is volgens haar een basistool die verder moet worden uitgediept. Ze haalde het voorbeeld aan van het huisvestingsprobleem, dat sterker voelbaar is in Brussel dan in de andere gewesten.

'Het memorandum is een verzameling van heel uiteenlopende realiteiten'

Getuigenis van een deelneemster

Een deelneemster en alleenstaande ouder wilde haar ervaring delen met de moeilijkheden rond de toegang tot sociale woningen. Ze vertelde dat werk vinden een groot probleem was. In haar geval had ze na anderhalf jaar zoeken eindelijk een job gevonden, maar wel op 45 km van haar woning. Het was moeilijk om opvang te vinden met uren die pasten bij haar dagritme. Het dagelijks leven viel haar zwaar en toen ze haar tweede kind kreeg, had ze twee keuzes: haar woning verlaten en dichter bij haar werk gaan wonen (maar dan moest ze er wel in slagen als alleenstaande moeder een woning te vinden) of een eigen woning kopen. Door haar loon en het feit dat ze alleen is, is het echter onmogelijk om een lening te krijgen.

Ze vertelde ook dat ze al haar rechten had verloren sinds ze aan het werk was. Ze verdiende € 50 meer dan werd toegestaan en dus moest ze een deel van het bedrag terugbetalen dat ze gekregen had vóór ze begon te werken. Ze benadrukte dus hoe moeilijk het was om te werken, met weinig inkomsten rond te komen en daarbovenop haar rechten te verliezen.

reacties

Christine M. wilde inpikken op het verhaal en benadrukte dat het belangrijk is om het leven van werkenden te vereenvoudigen en hen te waarderen. Ze legde uit dat het leven ook moeilijk was voor werkenden, omdat 'de maatschappij de neiging heeft om te focussen op de meest kwetsbaren, maar er bestaat ook een grote groep mensen die werkt en het ook moeilijk heeft.' Ze stelde voor om de belastingdruk te verlagen, bijvoorbeeld via een sociaal abattement voor jonge mensen die een eerste woning kopen. Ze stelde ook voor om het systeem van de dienstencheques te verbeteren, de opvang voor jonge kinderen te versterken, de leerplicht naar drie jaar te verlagen...

Ze haalde het feit aan dat er in Wallonië twee verschillende ministers verantwoordelijk waren voor huisvesting en maatschappelijk welzijn. Ze wees erop dat er in Wallonië geïnvesteerd wordt in mensen en in woningen en dat ten voordele van de huisvestingsinstanties, maar dat die investeringen de instanties ook kwetsbaarder maken omdat zij moeten instaan voor de prijs en renovatiekosten. Volgens haar is het een goed idee om eerder hulp te verlenen aan de mensen zelf, zodat de huisvestingsinstanties hun huur kunnen optrekken (maar nog steeds op een rechtvaardig niveau) en kunnen investeren in nieuwe en gerenoveerde woningen.

Hélène R. reageerde daarop door te zeggen dat er sociale leningen bestaan en dat een meerderheid daarvan wel toegekend wordt aan huishoudens met een lager inkomen, maar niet noodzakelijk aan vrouwen. Ze hamerde ook op het belang om het huisvestingsbeleid te herzien, zodat het makkelijker wordt om samen te wonen en woningen op te delen, en om meer in te zetten op kwalitatieve sociale woningen. Ze heeft vastgesteld dat er een zeer groot gebrek aan sociale woningen is en dat het Waalse gewest een extra huurtoelage heeft ingevoerd van € 150/kind voor gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning.

Ze is ook voorstander van het idee om meer in te zetten op compacte woningen, waarbij gezinnen ondergebracht worden in goedkopere woningen op kleinere terreinen. Ze vindt het daarnaast belangrijk om te focussen op de opvang van kinderen in private kinderdagverblijven.

Getuigenis van een deelneemster

Een deelneemster met een motorische beperking heeft haar verhaal gedaan en vertelde hoe ze werd ondergebracht in een sociale woning die niet aangepast was aan haar situatie. Ze heeft haar onbegrip gedeeld met betrekking tot de manier waarop nieuwe sociale woningen toegekend worden. Ze merkt namelijk dat volledige gezinnen met ouders die allebei werken een streepje voor hebben bij de toekenning. Volgens haar verloopt sociale huisvesting niet rechtvaardig, omdat de woningen niet altijd worden toegekend aan de gezinnen die ze het meeste nodig hebben.

reacties

Marie-Claire M. reageerde door te zeggen dat ze samen met enkele mensen van Les Engagés een voorstel voorbereidt om het onjuiste en te lange gebruik van sociale woningen tegen te gaan. Ze wees op het tekort, de renovatiewerken en het feit dat zodra iemand aan de voorwaarden voor een bepaalde woning voldoet, die voorwaarden verlengd kunnen worden, ook al is de initiële situatie ondertussen veranderd.

Hélène R. erkende de moeilijke situatie, maar benadrukte tegelijkertijd dat er ook risico's zijn wanneer men een gezin dat niet langer aan de basiscriteria voldoet, uit zijn sociale woning haalt (verlies van het sociale netwerk, het werk ...). Zo zou het probleem alleen maar verschoven worden. Als alternatief kan het mogelijk zijn om de huur voor lege kamers te verhogen.

Christine M. legde uit dat een openbare huisvestingsdienst de huur van bepaalde woningen in sommige gevallen mag optrekken om de huur van andere woningen te verlagen. Ze gaf toe dat heel wat sociale woningen 'verkeerdelijk bezet' worden omdat sommige mensen niet echt op de plek wonen die hen werd toegekend.

Vraag over de SVK's (sociale verhuurkantoren) van een deelneemster:

Een deelneemster vroeg daarna hoe we het systeem van de SVK's kunnen verbeteren.

reacties

Marie J. legde uit dat het systeem van de SVK's vaak niet goed gekend is bij eigenaars en dat het aangemoedigd moet worden. Ze gaf het voorbeeld van bepaalde gemeentes die het verplichten om bij grote vastgoedprojecten een bepaald percentage voor sociale woningen te voorzien. Vervolgens benadrukte ze dat het hun missie is als politiek vertegenwoordiger om eigenaars te sensibiliseren omtrent het systeem van de SVK's en de meerwaarde van woningen die aan eenoudergezinnen worden verhuurd.

Christine M. is een sterke voorstander van het systeem van de SVK's omdat ze gettovorming tegengaan, een sociale mix bevorderen ... Tegelijkertijd hekelde ze het probleem van de dubbele investering (huisvesting en mensen). Men zou zich meer moeten focussen op de mensen en een rechtvaardige huurprijs in functie van de staat van de woning. De woningen moeten degelijk zijn.

Hélène R. haalde daarop de mogelijkheid aan om de grondprijzen te verlagen. Volgens haar mag de private markt de prijzen voor woningen niet bepalen. Het is aan observatoria en andere mechanismen om de grondprijzen te regulariseren.

Christine V. wees op de situatie voor en na COVID. Wallonië is geen uniform gewest en dus verschillen de huurprijzen van streek tot streek. In bepaalde geografische zones in Wallonië is het vrij gemakkelijk voor eenoudergezinnen om een onthaaltehuis in te ruilen voor een sociale woning of een woning die beheerd wordt door een SVK. Als gevolg van de coronacrisis zijn we echter in een economische crisis beland en de gevolgen daarvan zijn nog niet allemaal gekend. Als we ook rekening houden met de overstromingen, de energiecrisis ... mogen we niet alleen kijken naar de huisvesting die er al is, maar ook naar alle gezinnen die het financieel moeilijker zullen krijgen. De angst bestaat dat men de vraag niet zal kunnen opvolgen. Momenteel zijn degelijke woningen te duur. Er moet op elk niveau worden ingegrepen.

Ze hamert erop dat deze zaken voornamelijk onder de bevoegdheid van de federale regering vallen en dat berekeningen aantonen dat het voor de staat niet duurder zal zijn om het statuut van samenwonenden af te schaffen.

Bijdrage van een deelneemster

Een deelneemster hekelde het feit dat alle eenoudergezinnen over dezelfde kam geschoren worden. Bij een scheiding is de impact veel groter bij gezinnen met een middeninkomen dan bij kwetsbare gezinnen. Zij kunnen namelijk de helft van hun inkomen verliezen, terwijl kwetsbare gezinnen op steun kunnen rekenen.

Een andere deelneemster vroeg of het voor eigenaars ook mogelijk was om het statuut van eenoudergezin te behouden. Ze benadrukte dat het belangrijk is om de moeilijkheden van eenoudergezinnen te erkennen, ook van gezinnen die eigenaar zijn.

reacties

Christine M. vond het jammer dat er geen vertegenwoordiger van de politieke partij PS aanwezig was, want voor MR moeten ook eigenaars steun kunnen krijgen. Ze vindt het jammer dat wie werkt, gestraft wordt via te hoge belastingen.

Marie J. was het daarmee eens en vond het niet normaal dat wie meer werkt, minder overhoudt. Volgens haar zou het zo moeten zijn dat wie meer werkt, meer overhoudt. Ze gaf het voorbeeld van de brandstofprijzen en het feit dat het voor sommige mensen duurder is om te gaan werken dan om thuis te blijven. Ze wil tastbare fiscale hervormingen en minder belastingen op arbeid. Les Engagés stellen voor om eenoudergezinnen bij hun aankoop via specifieke maatregelen te ondersteunen.

Hélène R. hamerde vervolgens op het belang om bij eenoudergezinnen ook rekening te houden met het geslacht, en dan vooral met de discriminatie van vrouwen, ongeacht het inkomen. Ook wie werkt moet op begeleiding en steun kunnen blijven rekenen. Het informatieloket moet worden versterkt.